Umang for the specially abled
Blijf op de hoogte en volg Lisa
04 December 2017 | India, Karjat
Ja hoor, daar is dan toch echt de eerste blog! Een beetje voor mezelf en een klein beetje heel veel voor iedereen die thuis is achtergebleven. Voor een groot deel ook aangezien ik een held op sokken ben wat Whatsapp betreft, en ik daar, vooral hier, ook totaal niet mee bezig ben. Dus om iedereen toch een beetje op de hoogte te houden van alle nieuwtjes is daar deze blog.
23 November was het zover, de dag van vertrek. Geen hele normale vlucht, aangezien we (mijn lieve vriendinnetje Hester de Kok is ook mee!) toch wel zijn gegaan voor het besparen van geld. AMSTERDAM- ISTANBUL - DOHA - MUMBAI.. Ik zal eerlijk zeggen dat ik eigenlijk tot op de dag van vertrek nauwelijks last heb gehad van zenuwen of ongezonde spanning, maar de 23ste kreeg deze meid nauwelijks een broodje kaas weg. Zegt denk ik wel genoeg. Niet geheel zonder reden want het was uit eindelijk nog een redelijk spannende reis. Tot Istanbul ging eigenlijk alles heel goed. En in Doha hadden we in principe genoeg overstap tijd, maar door de vertraging in Istanbul werd dat al wat krap. Toen we in Doha ook nog opnieuw onze baggage moesten laten inchecken en we daarvoor nog door de paspoort controle moesten met een rij van heb ik jou daar, was onze overstap tijd al bijna voorbij. De medewerkers van het vliegveld hadden natuurlijk totaal geen haast, wat ons enorm heeft geholpen kun je wel voorstellen. Een cooper test verder kwamen we erachter dat onze vlucht ook vertraging had, en inmiddels zitten we al een week in India dus end good all good :).
De vlucht was lang, vermoeiend ook, en daar kwam vrijdag nog een taxirit van Mumbai naar Karjat (dorpje ongeveer 70 km landinwaarts van Mumbai af) bij. Met alleen maar getoeter natuurlijk, en heel veel stoplichten zonder functie, en een verkeersregelaar erbij. Geeft ook een verklaring voor onze taxirit van bijna 3 uur. De eerste indrukken van Mumbai zijn daarom eigenlijk nog niet heel uitgesproken omdat ik er zo half stapvoets en vanuit de taxi niet heel veel van heb kunnen zien. Maar negatief absoluut niet! De lunch stond al op ons te wachten op Umang (de zorgboerderij waar we aan het werk zijn), en Marieke een andere vrijwilligster stond ons ook al op te wachten. Deze topper heeft ons echt super ontvangen en die dag al een beetje rondgeleid. Vrijdag, zaterdag en zondag hebben we de tijd genomen om te relaxxen en genieten van de rust en omgeving, want het is écht heerlie (kijk maar naar de foto’s!).
Umang heeft een bepaalde vibe die ervoor kan zorgen dat je je al heel snel op je gemak kunt voelen. Ik zeg ‘kunt voelen’ omdat dit natuurlijk voor iedereen anders is. Voor mij geld het bovenstaande in ieder geval, zonder twijfel. ‘S ochtends wakker worden, wandelen met je buddy resident(s), deelnemen aan de yogales samen, ontbijten op ons eigen dakterras in ons eigen huisje en beginnen aan het dagprogramma. Er zitten pittige dagen tussen, zelfs al na deze eerste week, waar ik zo meer over vertel. Maar je krijgt er echt ontzettend veel voor terug. De 17 residents: Razia (35), Usha (30), Sujit (29), Pooja (27), Rushika (28), Farooq (27), Bittoo (27), Payal (27), Zubin (26), Aarti (25), Vanita (22), Anu (21), Ekra (20), Meera, Mahesh, Akshay en Kishore van de zorgboerderij zijn het inmiddels wel gewend om nieuwe vrijwilligers te ontvangen, en dat doen ze dan ook met open armen. Voor hun ben je, als ze je echt leuk vinden heet dat, een nieuwe ‘didi (grote zus)’ of ‘bhai (grote broer)’. Ondanks het grote verschil in niveau, kunnen, lichamelijke en geestelijke conditie, is het echt een family. Ieder van hun is heel dankbaar, krijgt op Umang hoop, ondersteuning en liefde en dat zie je op veel momenten terug. Het is dan ook niet voor niets dat de residents niet als ‘disabled’ bestempeld worden maar gezien worden als ‘specially abled’. Dus hebben ze een goed leven? Absoluut, hun dankbaarheid is meer dan terecht kijkende naar hun mooie thuis Umang. Ondanks dat is er de afgelopen week al veel op ons afgekomen en zijn er genoeg confronterende momenten geweest. Hoort erbij, en het is ontzettend leerzaam.
Wij westerlingen, zo mag ik het nu toch wel even zeggen, zijn een zorgsysteem gewend waarin geschoolde mensen de zorg uitvoeren. Op Umang werken grotendeels (met uitzondering van 1 nurse) ongeschoolde care takers, die de persoonlijke zorg van de residents op zich nemen. Zij hebben al jarenlang de zorg op zich genomen, zonder enige specifieke kennis of achtergrond. Ik denk dat jullie je wel voor kunnen stellen dat de zorg daardoor op een hele andere manier uitgevoerd wordt dan dat wij gewend zijn. Dit, in combinatie met de niet directe Indiase cultuur waar er nauwelijks echt gepraat wordt, heeft daarom nogal voor wat confronterende momenten gezorgd. Gelukkig zijn we vorige week gestart met workshops, gericht op en voor de care takers. Marieke heeft hierin het voortouw genomen, we pakken het nu samen op en nemen dan het stokje volledig over als zij vertrekt eind deze maand. In de eerste workshop stond vooral centraal dat ze care takers een kans kregen om zich uit te spreken, waar lopen ze tegen aan en wat gaat goed. De volgende workshop zal over praten en aanraken gaan met betrekking tot de residents, elke keer weer een nieuw basisonderwerp! Zo proberen we samen een weg te vinden naar verbeteringen en vooral de tijd nemen om naar elkaar te luisteren en er voor elkaar zijn. Kleine stapjes zijn ook stapjes :). We zijn hier en ze willen echt wel leren, het kost gewoon even wat tijd en een voorzichtige benadering, wat voor ons ook weer een leerweg is. Hester en ik mogen trouwens de ondersteuning en begeleiding op ons nemen van een groep van 5 meiden, zowel individueel als in groepsverband omdat ze bij elkaar op de kamer slapen en daar vaak dingen misgaan betreft omgang met elkaar. Het zijn meiden met een lager IQ, ook verschillend, maar ze zijn met uitzondering van 1 allemaal in staat om voor zichzelf te zorgen. Het zijn meiden die meer in hun mars hebben maar niet mogen (niet mogen vanuit de overheid overigens). Ze kampen met veel frustaties, een laag zelfbeeld, onzekerheden, niet nuttig voelen, omgaan met gevoelens etc. Door het observeren afgelopen week zijn er al veel ideeën naar voren gekomen en komende week nemen we ook nog rustig de tijd om nog meer contact te leggen met de meiden en verder te observeren. In de tussentijd helpen we natuurlijk ook met de dagbesteding van de andere residents, activiteiten organiseren en zorgen dat iedereen bezig blijft. Met 5 dagen in de week werken van half 8 tot 9 gaat dat vast wel lukken, en twee dagen ‘holiday’ om weer op te laden.
Jullie vragen je natuurlijk allemaal af of het gevaarlijk is. En ja er lopen inderdaad ‘s avonds vervelende mannen rond met net een paar glaasjes teveel op, maar hebben we die in Nederland niet ook? Dat zoeken we gewoon niet op, en ‘s avonds is Sangam er altijd bij (ook een Nederlandse vrijwilliger die geadopteerd is vanuit Bal Anand). Ik heb me tot nu toe nog geen moment onveilig gevoeld, iedereen weet hier in de omgeving eigenlijk ook dat we van Umang zijn. Er zijn namelijk echt geen andere toeristen te vinden hier, dus het aapjes kijken is een beetje omgedraaid. Afgelopen zondag zijn we naar het ‘stadsgedeelte’ van Karjat geweest, waar alle winkeltjes liggen. Drie meiden, een blond, een bijna zwart en een met een beetje rossig haar, meer bekijks ga je niet krijgen in een community zonder toeristen, met meerderheid man. Naast soms wat verwarde gezichten alleen maar positieve ervaringen gehad die dag. Heel behulpzaam, vriendelijk en met een nette afstand. Er zijn wel slangen, ook giftige, daar zijn we nu al 3 keer bijna over gestruikeld, daar mogen de mensen thuis zich wat mij betreft meer zorgen over maken haha! Grapje natuurlijk, die giftige is bekogeld en heeft Sangam weggejaagd met hersenletsel. Pas de problem! Oh en het eten, niks te klagen. Er wordt elke dag gekookt ‘s middags en ‘s avonds. Het is niet de typisch Indiase keuken, omdat er rekening moet worden gehouden met de residents. Maar het is lekker! Veel rijst, weinig kip of vis, maar het is echt lekker (tot nu toe dan, misschien zeg ik over een paar weken iets anders). Maar jullie weten allemaal dat ik geen moeilijke eter ben, zolang er wel maar eten is.. Over het klimaat wilt toch iedereen altijd iets weten dus laat ik dat ook maar meenemen voor de liefhebbers, we zitten in de perfecte periode op het moment. Ja het is warm, en helaas word ik niet echt bruin door de bedekte kleding, maar het is echt genieten. Bij jullie ook in de kou?
Iedereen die heeft gesponsord, jullie zijn lieve toppers, echt elke euro heeft geholpen en helpt nog steeds. Ik ben al druk bezig met uitzoeken waar de investeringen het beste naartoe kunnen gaan en er staan al wat kleine dingetjes op de planning!
Foto’s uploaden is nog niet gelukt, daar kijk ik later nog een keer naar
Lieve allemaal,
Heel veel liefs en een dikke knuffel van mij
23 November was het zover, de dag van vertrek. Geen hele normale vlucht, aangezien we (mijn lieve vriendinnetje Hester de Kok is ook mee!) toch wel zijn gegaan voor het besparen van geld. AMSTERDAM- ISTANBUL - DOHA - MUMBAI.. Ik zal eerlijk zeggen dat ik eigenlijk tot op de dag van vertrek nauwelijks last heb gehad van zenuwen of ongezonde spanning, maar de 23ste kreeg deze meid nauwelijks een broodje kaas weg. Zegt denk ik wel genoeg. Niet geheel zonder reden want het was uit eindelijk nog een redelijk spannende reis. Tot Istanbul ging eigenlijk alles heel goed. En in Doha hadden we in principe genoeg overstap tijd, maar door de vertraging in Istanbul werd dat al wat krap. Toen we in Doha ook nog opnieuw onze baggage moesten laten inchecken en we daarvoor nog door de paspoort controle moesten met een rij van heb ik jou daar, was onze overstap tijd al bijna voorbij. De medewerkers van het vliegveld hadden natuurlijk totaal geen haast, wat ons enorm heeft geholpen kun je wel voorstellen. Een cooper test verder kwamen we erachter dat onze vlucht ook vertraging had, en inmiddels zitten we al een week in India dus end good all good :).
De vlucht was lang, vermoeiend ook, en daar kwam vrijdag nog een taxirit van Mumbai naar Karjat (dorpje ongeveer 70 km landinwaarts van Mumbai af) bij. Met alleen maar getoeter natuurlijk, en heel veel stoplichten zonder functie, en een verkeersregelaar erbij. Geeft ook een verklaring voor onze taxirit van bijna 3 uur. De eerste indrukken van Mumbai zijn daarom eigenlijk nog niet heel uitgesproken omdat ik er zo half stapvoets en vanuit de taxi niet heel veel van heb kunnen zien. Maar negatief absoluut niet! De lunch stond al op ons te wachten op Umang (de zorgboerderij waar we aan het werk zijn), en Marieke een andere vrijwilligster stond ons ook al op te wachten. Deze topper heeft ons echt super ontvangen en die dag al een beetje rondgeleid. Vrijdag, zaterdag en zondag hebben we de tijd genomen om te relaxxen en genieten van de rust en omgeving, want het is écht heerlie (kijk maar naar de foto’s!).
Umang heeft een bepaalde vibe die ervoor kan zorgen dat je je al heel snel op je gemak kunt voelen. Ik zeg ‘kunt voelen’ omdat dit natuurlijk voor iedereen anders is. Voor mij geld het bovenstaande in ieder geval, zonder twijfel. ‘S ochtends wakker worden, wandelen met je buddy resident(s), deelnemen aan de yogales samen, ontbijten op ons eigen dakterras in ons eigen huisje en beginnen aan het dagprogramma. Er zitten pittige dagen tussen, zelfs al na deze eerste week, waar ik zo meer over vertel. Maar je krijgt er echt ontzettend veel voor terug. De 17 residents: Razia (35), Usha (30), Sujit (29), Pooja (27), Rushika (28), Farooq (27), Bittoo (27), Payal (27), Zubin (26), Aarti (25), Vanita (22), Anu (21), Ekra (20), Meera, Mahesh, Akshay en Kishore van de zorgboerderij zijn het inmiddels wel gewend om nieuwe vrijwilligers te ontvangen, en dat doen ze dan ook met open armen. Voor hun ben je, als ze je echt leuk vinden heet dat, een nieuwe ‘didi (grote zus)’ of ‘bhai (grote broer)’. Ondanks het grote verschil in niveau, kunnen, lichamelijke en geestelijke conditie, is het echt een family. Ieder van hun is heel dankbaar, krijgt op Umang hoop, ondersteuning en liefde en dat zie je op veel momenten terug. Het is dan ook niet voor niets dat de residents niet als ‘disabled’ bestempeld worden maar gezien worden als ‘specially abled’. Dus hebben ze een goed leven? Absoluut, hun dankbaarheid is meer dan terecht kijkende naar hun mooie thuis Umang. Ondanks dat is er de afgelopen week al veel op ons afgekomen en zijn er genoeg confronterende momenten geweest. Hoort erbij, en het is ontzettend leerzaam.
Wij westerlingen, zo mag ik het nu toch wel even zeggen, zijn een zorgsysteem gewend waarin geschoolde mensen de zorg uitvoeren. Op Umang werken grotendeels (met uitzondering van 1 nurse) ongeschoolde care takers, die de persoonlijke zorg van de residents op zich nemen. Zij hebben al jarenlang de zorg op zich genomen, zonder enige specifieke kennis of achtergrond. Ik denk dat jullie je wel voor kunnen stellen dat de zorg daardoor op een hele andere manier uitgevoerd wordt dan dat wij gewend zijn. Dit, in combinatie met de niet directe Indiase cultuur waar er nauwelijks echt gepraat wordt, heeft daarom nogal voor wat confronterende momenten gezorgd. Gelukkig zijn we vorige week gestart met workshops, gericht op en voor de care takers. Marieke heeft hierin het voortouw genomen, we pakken het nu samen op en nemen dan het stokje volledig over als zij vertrekt eind deze maand. In de eerste workshop stond vooral centraal dat ze care takers een kans kregen om zich uit te spreken, waar lopen ze tegen aan en wat gaat goed. De volgende workshop zal over praten en aanraken gaan met betrekking tot de residents, elke keer weer een nieuw basisonderwerp! Zo proberen we samen een weg te vinden naar verbeteringen en vooral de tijd nemen om naar elkaar te luisteren en er voor elkaar zijn. Kleine stapjes zijn ook stapjes :). We zijn hier en ze willen echt wel leren, het kost gewoon even wat tijd en een voorzichtige benadering, wat voor ons ook weer een leerweg is. Hester en ik mogen trouwens de ondersteuning en begeleiding op ons nemen van een groep van 5 meiden, zowel individueel als in groepsverband omdat ze bij elkaar op de kamer slapen en daar vaak dingen misgaan betreft omgang met elkaar. Het zijn meiden met een lager IQ, ook verschillend, maar ze zijn met uitzondering van 1 allemaal in staat om voor zichzelf te zorgen. Het zijn meiden die meer in hun mars hebben maar niet mogen (niet mogen vanuit de overheid overigens). Ze kampen met veel frustaties, een laag zelfbeeld, onzekerheden, niet nuttig voelen, omgaan met gevoelens etc. Door het observeren afgelopen week zijn er al veel ideeën naar voren gekomen en komende week nemen we ook nog rustig de tijd om nog meer contact te leggen met de meiden en verder te observeren. In de tussentijd helpen we natuurlijk ook met de dagbesteding van de andere residents, activiteiten organiseren en zorgen dat iedereen bezig blijft. Met 5 dagen in de week werken van half 8 tot 9 gaat dat vast wel lukken, en twee dagen ‘holiday’ om weer op te laden.
Jullie vragen je natuurlijk allemaal af of het gevaarlijk is. En ja er lopen inderdaad ‘s avonds vervelende mannen rond met net een paar glaasjes teveel op, maar hebben we die in Nederland niet ook? Dat zoeken we gewoon niet op, en ‘s avonds is Sangam er altijd bij (ook een Nederlandse vrijwilliger die geadopteerd is vanuit Bal Anand). Ik heb me tot nu toe nog geen moment onveilig gevoeld, iedereen weet hier in de omgeving eigenlijk ook dat we van Umang zijn. Er zijn namelijk echt geen andere toeristen te vinden hier, dus het aapjes kijken is een beetje omgedraaid. Afgelopen zondag zijn we naar het ‘stadsgedeelte’ van Karjat geweest, waar alle winkeltjes liggen. Drie meiden, een blond, een bijna zwart en een met een beetje rossig haar, meer bekijks ga je niet krijgen in een community zonder toeristen, met meerderheid man. Naast soms wat verwarde gezichten alleen maar positieve ervaringen gehad die dag. Heel behulpzaam, vriendelijk en met een nette afstand. Er zijn wel slangen, ook giftige, daar zijn we nu al 3 keer bijna over gestruikeld, daar mogen de mensen thuis zich wat mij betreft meer zorgen over maken haha! Grapje natuurlijk, die giftige is bekogeld en heeft Sangam weggejaagd met hersenletsel. Pas de problem! Oh en het eten, niks te klagen. Er wordt elke dag gekookt ‘s middags en ‘s avonds. Het is niet de typisch Indiase keuken, omdat er rekening moet worden gehouden met de residents. Maar het is lekker! Veel rijst, weinig kip of vis, maar het is echt lekker (tot nu toe dan, misschien zeg ik over een paar weken iets anders). Maar jullie weten allemaal dat ik geen moeilijke eter ben, zolang er wel maar eten is.. Over het klimaat wilt toch iedereen altijd iets weten dus laat ik dat ook maar meenemen voor de liefhebbers, we zitten in de perfecte periode op het moment. Ja het is warm, en helaas word ik niet echt bruin door de bedekte kleding, maar het is echt genieten. Bij jullie ook in de kou?
Iedereen die heeft gesponsord, jullie zijn lieve toppers, echt elke euro heeft geholpen en helpt nog steeds. Ik ben al druk bezig met uitzoeken waar de investeringen het beste naartoe kunnen gaan en er staan al wat kleine dingetjes op de planning!
Foto’s uploaden is nog niet gelukt, daar kijk ik later nog een keer naar
Lieve allemaal,
Heel veel liefs en een dikke knuffel van mij
-
04 December 2017 - 18:15
Eric Khoe:
Lieve Lisa
Wat een ervaring en een mooi verslag.
Gelukkig dat jullie al de draai hebben gevonden en ook genieten.
Als ik lees waar jullie allemaal mee bezig zijn, kan ik als vader alleen maar trots zijn.
Fijn ook om te horen dat het veilig is buiten de slangen dan Ha Ha.
Heel veel succes en ik kijk met volle verwachting uit naar je volgend reisverslag.
Veel liefs en knuffel vanuit het koude Geleen.
Papas XX
-
04 December 2017 - 19:19
Karin:
Ha Lisa,
Leuk om je verslag te lezen, wat zal het een belevenis zijn! De jongen die wij financieel geadopteerd hebben woont in het Gajapati district, dat is dus aan de andere kant, de westkust van India. Jammer anders had je hem kunnen opzoeken!
Hele goede tijd en groeten van ons allemaal!
Gerard, Karin, Joshua en Thirza -
04 December 2017 - 19:33
Gerrie:
Lieve Lisa,
Wat een uitgebreid verslag, leuk om zo op de hoogte te blijven
van je belevenissen.
Het doet me goed om te lezen dat je al zo gewend bent en druk
bezig met het leren kennen van de bewoners en hun gewoontes
en gebruiken. Ben benieuwd hoe een en ander gaat verlopen.
Hier is het nat en koud, soms zelfs wat sneeuw. Echt weer om
binnen te zitten bij de open haard met een gezellig kaarsje erbij.
Gisteren hebben we hier Sinterklaas gevierd (foto's op de app!).
Rond 15.30 uur arriveerde de Goedheiligman met zijn vriend.
De kinderen waren door het dolle heen en zongen uit volle borst
de Sint liedjes. Zo leuk om te zien. Ook oma Annie heeft genoten.
Nou meisje, veel lieve groetjes van Mart en mij -
04 December 2017 - 19:50
Joyce Khoe:
Lieve Lisa,
Goed dat jullie goed en veilig aangekomen zijn, en al goed bezig zijn! Bedankt voor je uitgebreide en mooi verslag! We hebben nu in grote lijnen en een goede voorstelling wat jullie doen en nog gaan doen. Mooi hoor chapeau meid dat je het kan opbrengen! Fijn dat het goed met je gaat Lisa en dat het tot nu toe naar wens is. Veel succes met je planningen voor het geweldig project. We kijken naar je volgende bericht uit!
Liefs en een Xxx van ons.
-
05 December 2017 - 08:05
Marianne Donners -ursem:
Geweldig Lisa ,
Geniet ervan , dan kunnen wij van jouw verhalen genieten .marianne -
05 December 2017 - 15:39
Wilma Tokaya:
Hallo Lisa,
Fijn om te horen dat jullie goed zijn aangekomen ondanks alle strubbelingen.
Je hebt n mooie blog gemaakt en was fijn om te lezen. We wensen jullie veel succes toe en heel veel mooie ervaringen. Tot hoors en n dikke knuf van ons. Toi toi toi -
05 December 2017 - 18:25
Danique:
Heee topper!
Wat goed om te lezen dat alles goed en veilig gegaan is! Leuke eerste blog. Kunnen we je toch een beetje volgen. Ik kijk al uit naar je volgende blog en naar de fotos.
Dikke knuffel van dennnniq -
05 December 2017 - 19:50
Karin Wiering:
Lieve Lisa,
wij kennen elkaar niet persoonlijk, maar door het lezen van dit verslag leer ik je wel een beetje kennen.
Ik ben voorzitter van de Stichting en wat maakt het mij blij dat je Umang beleeft zoals wij het steeds voor ogen hebben; "een kans voor jong volwassen weeskinderen om zich tot een familie te voelen". Te leren, te werken, te wonen kijkend naar al hun mogelijkheden.
Fantastisch om te lezen dat ook jij kijkt, samen met de andere vrijwilligers, naar die mogelijkheden en dat ook leert aan de care takers. Ik weet als geen ander dat dat moeilijk zat is!
Toi, toi, toi en je vader kan terecht super trots op je zijn,
Groetjes Karin. -
05 December 2017 - 23:00
Laura Popken:
Hey lieve Peanut,
Ik ben super trots op jou en ik vind het fijn om te lezen dat het tot nu toe allemaal goed bevalt en dat je zo positief bent over alles :)!!
Verheug me nu al op de foto's hihi
Dikke kus lauwie xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
-
06 December 2017 - 18:50
Juliette:
Lieve Lies,
Super fijn om te horen dat het leuk is daar!
Blijven bloggen he, want dan kunnen wij ook alles meekrijgen :)
Ik ben heeel erg benieuwd naar de foto’s en de volgende blog!!
Xxxxxx Juuul -
08 December 2017 - 13:24
Anne:
Super om te lezen liesss! ❤️
Geniet ervan daar en ik kan niet wachten tot je volgende blog
Je bent een topper!!!
Xxxxxxxx an
-
08 December 2017 - 13:24
Anne:
Super om te lezen liesss! ❤️
Geniet ervan daar en ik kan niet wachten tot je volgende blog
Je bent een topper!!!
Xxxxxxxx an
-
18 December 2017 - 17:49
Mirror Sis:
Hoi sjwessie,
Fijn dat jullie veilig zijn aangekomen na zo'n heftige reis!
Wat leuk dat we je een beetje kunnen volgen zo. Dat zijn wel zware werkdagen als ik het zo hoor. Let je goed op jezelf (ik kijk wel mee over je schouder). Heel erg veel succes daar en vergeet niet te ontspannen (jwz) ;-).
Dikke kus en knuffel,
Sil
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
